British Admiralty Tide Table ile Gelgit Hesabı Nasıl Yapılır?

Gelgit, Ay ve Güneş’in etkisiyle denizlerin sürekli yükselip alçalması olayıdır. Gelgit miktarının tespiti gemilerin UKC (under keel clearance) hesabında kullanılır. Geminin her daim yüzer halde olacağının bilinmesinde çok büyük önem taşımaktadır. Gelgit hesabının yapılmasında en çok kabul görmüş yöntem British Admiralty Tide Tables dır. Aşağıdaki örnek hesaplamayı inceleyebilirsiniz.

Örnek:

23-Nisan-2012 tarihinde Peel Limanında saat 1500 UTC de gelgit yüksekliğini bulunuz.

İlk olarak Peel limanı ATT sonundaki içindekiler bölümünde ararız. Buradan 466 nolu tali liman olduğunu öğreniriz. Sonra tekrar bu numarasıyla hangi standart limana bağlı olduğunu ve fark miktarlarını hesaplayacağımız değerleri kaydederiz.

Üstteki örnekte, Peel tali limanının Liverpool (Gladstone dock) standart limanına ait olduğunu ve fark değerlerinin aşağıdaki gibi olduğunu tespit ederiz.

Daha sonra Liverpool (Gladstone dock) standart limanının üstteki tarihteki gelgit miktarlarının olduğu sayfa açılır ve bu değerler aşağıdaki gibi kaydedilir.

Buradaki zamanlar sayfanın sol üst köşesinde yazdığı gibi UTC’dir. Dolayısıyla bizden istenen 1500 UTC değeri 1231yüksek su ile 1902 deki alçak su arasındadır. Yapacağımız hesaplamalar bu iki zaman dilimi için geçerli olacak. Bu örnekteki 1231 yüksek su zamanını üstteki yüksek su zaman fark tablosuna gireriz.

Yüksek su farkının her saatte +0010 dakika olduğunu görürüz. Dolayısıyla ayrı bir enterpolasyon yapmaya gerek yoktur.

1231 + 0010 = 1241 HW zamanı (peel tali limanı için)

Alçak suda ise -0020 ve -0030 dakika fark olduğunu görürüz. Alçak su zamanımız 1902 saat 1900 değerine tekabül eder, onun düzeltme miktarı da -0030 dakikadır.

1902 – 0030 = 1832 LW zamanı (peel tali limanı için)

Gelgit yüksekliklerinde ise yüksek su değeri olan 8,8: 9,4 ile 7,5 arasındadır.
9,4 – 7,5 = 1,9 m verilen referans değerler arasındaki fark
4,2 – 3,2 = 1 m referans değerleri arasında gelgit miktarındaki azalma miktarı
8,8 – 7,5 = 1,3 aradığımız değerin alt referans değere olan farkı

1,9 m de              1 m azalmışsa
1,3 m de              x
-------------------------------------------
x = 0,7 m azalır

-3,2 – 0,7 = -3,9 metre enterpole edilmiş fark

Peel tali limanı için HW gelgit yüksekliği = 8,8 – 3,9 = 4,9 m

Alçak su değeri olan 1,5 ise; 3,2 ve 1,1 arasındadır.

3,2 – 1,1 = 2,1 verilen referans değerler arasındaki fark
1,7 – 0,7 = 1 m referans değerleri arasında gelgit miktarındaki azalma miktarı
1,5 – 1,1 = 0,4 aradığımız değerin alt referans değerine olan farkı

2,1 m de              1 m azalmışsa
0,4 m de              x
------------------------------------------
x = 0,20 m azalır

-0,7 – 0,2 = -0,90 m enterpole edilmiş fark

Peel tali limanı için LW gelgit yüksekliği = 1,5 – 0,9 = 0,6 m dir.

Bu değerleri bulduktan sonra gelgit eğrisine (tide neap and spring curve) aşağıdaki şekilde işaretleriz. Saat Peel tali limanı 1500 UTC'de gelgit yüksekliğini 3,75 metre olarak buluruz.

Bu zamanları tespit ettikten sonra tersten gelerek “şu kadar gelgit ne zaman olur?” sorusunun cevabını da bulabilirsiniz.

Burada akla takılan bir soruda Spring mi neap mi sorusudur. O gün için ayın durumu aşağıdaki gibidir:

Üstteki örneğimiz yeni aydan 2 gün sonra olduğu için bu örnekte kullanılması gereken eğri spring eğrisidir. Dolunay ve yeni ay dan 2 gün sonra spring başlar. Ve hafta hafta neap ve spring olarak devam eder.  Lütfen aşağıdaki şekli inceleyin:

New moon: yeni ay, full moon: dolunay, first quarter: ilkdördün, third quarter: sondördün