Advance freight nedir?

Navlunun, boşaltma limanında yükün teslim edilmesinden önce ve Navlun sözleşmesinde belirtilen zamanda ödenmesi   

Advance call nedir?

Donatanın kayıtlı olduğu P and I kurumuna tazminat karşılığı yıllık olarak ödediği peşin para.

Additional freight nedir?

Navlun sözleşmesi uyarınca donatanın duruma göre gönderen alıcı ya da konşimento hamilinden ilave boşaltma masrafları nedeniyle navluna eklenmesini talep ettiği miktar. Örn. Boşaltma limanına girilemeyen hallerde geminin navlun sözleşmesindeki hükme uygun olarak yükünü başka bir limanda boşaltmak zorunda kalması nedeniyle maruz kalınan masraflar   

Additional demurrage nedir?

Anlaşılan ‘starya+sürastarya’ süresi içinde yükleme/boşaltmanın tamamlanamaması nedeniyle donatana, taşıtan, yükleten ya da gönderilen tarafından ödenen para. Bunun için navlun sözleşmesinde hüküm olmalıdır. Böyle bir hüküm yoksa, sürastaryayı aşan süre (detention) için ödenmesi gereken tazminatın hesaplanması gerekecektir   

Act of God nedir?

İnsan denetiminin dışında oluşan, önceden kestirilmesi ve karşı önlem alınması mümkün olmayan, fırtına yıldırım gibi olağanüstü bir olay. Navlun sözleşmelerinde bu tür olayların neden olduğu zararlardan taşıyanın sorumlu olmayacağına dair bir hüküm bulunur.

Accomplish a bill of lading nedir?

Boşaltma limanında, yükün teslim edilmesine karşılık olarak, orjinal konşimentonun taşıyana (gemiye, kaptan’a, acentaya) verilmesi. Birden çok orjinal konşimento düzenlenmişse birisinin hamiline yük teslim edilir. Birkaç orjinal konşimento hamili başvurursa yük emin bir yere verilir. (TTK m. 1102-3)

Abandonment nedir?

Deniz sigortalarında hükmi tam ziya halinde donatanın sigorta bedelinin tamamını almak koşuluyla hasarlı gemiyi sigortacıya bırakması (TTK m. 1420)   

4000 Gross / 2000 Free nedir?

Geminin günde 4000 ton yükleme ve bu yükleme ile ilgili masrafların armatör tarafından karşılanacağı esasına göre başlandığını gösterir. Tahliyede de yük günde 2000 ton boşaltılacak ve yük ile ilgili masraflar kiracı tarafından karşılanacak.

1 GSPB AAA nedir?

Kiracı bir safe port safe berth ve her zaman en iyi şekilde yüzer halde olmasının sağlanmasından sorumludur. C/P’lere göre gemi emin bir limanın bir rıhtımına alınır ancak bu bazen liman mendireğinin ilk girişindeki rıhtıma alınan gemiler tatsız heavy swell tesirinde kalır. Bu durumda kaptanın protesto edip rıhtımdaki yerin emin olmadığını vurgulayarak o rıhtımda yükleme yapmayacağını bildirmesi gereklidir. Bazen hava sakinken rıhtım ve bulunduğu yeri iyi incelemeyen bir kaptan yükleme esnasında hava muhalefeti nedeniyle gemi bünyesinde meydana gelecek hasarları ön kosulsuz kabul etmis olur. Bu durumda hasardan sonra kiracıya protesto göndermenin, sorumlu tutmaya çalısmanın hiçbir anlamı yoktur.

Broken stowage nedir?

Yükleme sonunda, gemi ambarındaki yükün işgal ettiğinden arta kalan yükün istifinde yararlanılmamış ambar hacmi

Break bulk nedir?

Dökme yükü boşaltmaya başlamak. Bazı taşıma sözleşmelerinde bu işlemin başlamasıyla navluna hak kazanacağına dair hüküm bulunur. Örn. navlun sözleşmesinde yer alan b.b.b. kısaltması ‘before break bulk’ anlamındadır ve navlun ödemesiyle ilgili böyle bir kısaltma, taşıyana navlun ödenmeden boşaltmayı başlatmamak hakkı verir.

Bottomry nedir?

Gemi, yük veya her ikisinin birden güvence olarak gösterilerek kaptanın ödünç para alması. İletişim olanaklarının çok geliştiği günümüzde uygulanmasına hemen hiç rastlanmayan bir yoldur. (TTK m. 1159 vd)

Both to blame collision clause nedir?

Sözlük anlamı iki tarafı da sorumlu tutan hüküm olmakla beraber konşimento ya da taşıma sözleşmesine konulduğunda önemli bazı sonuçlar doğurur. Örn. yük taşıyan bir geminin yüksüz olarak seyreden bir gemi ile çatışması halinde boş geminin yükte meydana gelen hasar nedeniyle yük sahibine ödediği tazminattan yük sahibinin de taşımayı yapan gemiye çatışmadaki hasar oranına göre ödeme yapması gerekir

Booking note nedir?

Taşıtanla taşıyan arasında bir yükün belli yerler ya da limanlar arasında taşınmasına ilişkin olarak imzalanacak sözleşmenin koşullarını içeren belge

Book space nedir?

Yer ayırtmak. Yükleten ya da acentasının belli bir yükün taşınması için gemide yer ayırtması eylemi

Bonded stores nedir?

Gümrük resmi ödenmeden alınan gemi malzemesi

Black products nedir?

Ham petrol, ağır fuel oil gibi petrol ürünleri

Bill of lading nedir?

Taşıyanın yükletene verdiği belge. Bu belge malların kaptan tarafından tesellüm edildiğini gösteren bir makbuz niteliğinde olduğu gibi, aynı zamanda taşıma sözleşmesinin bir kanıtı ve taşınan malın mülkiyetinin kime ait olduğunun bir göstergesidir. Boşaltma limanında alıcı, malları teslim alabilmek için mülkiyetin kendisine ait olduğunu konşimentoyu ibraz ederek kanıtlar.

Bearer of a bill of lading nedir?

Boşaltma limanında malları teslim almak üzere konşimentoyu gemiye ya da acentasına tevdi eden kimse

Barratary nedir?

Kaptan ya da mürettebatın gemiye ya da yüke zarar veren ve yasalara göre suç sayılan eylemi. Örn. Kaçakçılık, düşmanla ticaret, gemiyi kaçırmak, yükü imha etmek

Backfreight nedir?

Geminin kendi kusuru dışında bir nedenle yükünü boşaltma limanında teslim edemeyerek yükleme limanına ya da bir başka limana dönmesi halinde taşıyana ödenmesi gereken navlun

Average guarantee nedir?

Müşterek avarya ya da kurtarmada yük ilgililerinin payına düşen ödemeyi yük sigortacısının yapacağına dair taahhütname. Sigortacı böyle bir taahhütte bulunmazsa, malların serbest bırakılması için yük ilgililerinin donatana gerekli ödemeyi yapmaları gerekir

Average bond nedir?

Yük ilgililerinin müşterek avarya ya da kurtarma ücretinden paylarına düşecek olanı ödeyecekleri taahhüdünü içeren belge. Bu belgelerin verilmesi karşılığında yük serbest bırakılır

Average adjuster nedir?

Müşterek avarya zarar ve masraflarını, kurallar uyarınca ilgililer arasında bölüştürmek üzere donatan ya da mahkemece atanan uzman kişi

Athwartships nedir?

Gemiye göre yön göstermekte kullnıldığı gibi, bu yönde istiflenmiş yükü belirtmekte de kullanılır.

Arrived ship nedir?

Varmış gemi kira sözlesmesinde varış noktası, mahalli, limanı veya rıhtımı belirlenmiştir; yine belirli zamanlarda buralara gelmiş olan gemi hazırlık mektubunu da vermiş ise buna “varmış gemi” denir. Bunun dışında C/P’de “as ordered” deyimi kullanılmamış ise bu taktirde taraflar tam kesin bir yer belirlememişlerdir. Mesela; gemi İstanbul’da, (a safe berth as ordered) tahliye edecek denilmişse, gemi İstanbul’a gelecek ve kiracının göstereceği emin rıhtıma yanaşacak ve tahliye edecektir. Ancak, kiracıdan gemi İstanbul’a varmadan rıhtım sorulamaz çünkü gemi “varmış” durumda değildir. Geminin hazırlık mektubunu vermesi ve kiracının rıhtımı bildirmesi, geminin yanaşması, işte burada geçerli olan geminin yanaşmasıdır. Ancak yanaştıktan sonra hazır olduğu kabul edilir. Buna karşın, kiracı da yanaşılacak rıhtımı vakit geçirmeden bildirmeye mecbur olur.

Area differential nedir?

Taşımanın belli bir bölgenin dışına yapılması halinde ödenmesi gereken ilave navlun

Always afloat nedir?

Navlun sözleşmesinde yer alan ve kiracının gemiyi karaya oturacağı bir liman veya rıhtıma sevketmeyeceğine dair yükümlülüğünü belirten terim. always safely afloat da denir.

All working time saved nedir?

Dispeç hesabında uygulanan iki yöntemden biri. Taşıma sözleşmesinde bu kloz yer almışsa dispeç, staryanın artan kısmına göre hesaplanır. Örneğin yükleme için 10 gün kabul edilmişse ve yükleme 7. günde bitmişse dispeç 3 gündür.

All time saved nedir?

Dispeç hesabında uygulanan 2 yöntemden biri. Taşıma sözleşmesinde bu kloz yeralmışsa, dispeç tatillerde dahil edilerek hesaplanır. Yükleme için 10 gün tanınmışsa ve yükleme 7. gün bitmişse, geriye kalan 3 gün çalışma günleri olarak gözönünde tutulacaktır. Araya 2 tatil günü giriyorsa, bu kloz uyarınca dispeç 5 gün olarak kabul edilecektir

All purposes nedir?

Bu deyimi içeren navlun mukavelelerinde, tazminatlar ancak tahliye sonrası ödenir ve yükleme-boşaltma operasyonu, düzenli/devamlı bir tek operasyon olarak kabul edilir.

Unclean bill of lading nedir?

Temsil ettiği yükle ilgili olarak; paslı, ambalajı kırık, akarlı gibi olumsuz bir kayıt içeren konşimento. Böyle konşimentoya foul veya dirty de denir.

Turn time nedir?

Geminin rıhtıma yanaşmak için beklediği süre

Turn round time nedir?

Geminin bir limana varışı ile o limandan hareketi arasında geçen zaman

Transshipment nedir?

Gemiden gemiye yapılabileceği gibi rıhtıma boşaltıldıktan sonra ikinci bir gemiye yükleme şeklinde olabilir

Time to count 24 hours after arrival at or of the port nedir?

Eğer C/P’de, zamanın geminin varışından 24 saat sonra sayılmaya başlayacağı belirtilmiş ise, hazırlık mektubunun veriliş ve kabul edilişinden sonra kiracının yükümlülüğü başlar. Ancak; eğer kabul edilmiş ise tatiller bu süreyi durdurur. Laydays tatili takip eden ilk günde baslar.

Time sheet nedir?

Geminin yüklenme/boşaltılmasında geçen zamanı bu konuda navlun sözlesmesine konmuş hükümlere göre değerlendirmek ve böylece navlun sözleşmesinde belirtilen starya süresinin aşılıp aşılmadığını saptamak; sonuç olarak, gerçekleşmiş bir dispeç veya demuraj varsa zaman ve para olarak bunu hesaplamak amacıyla, yerleşmiş bir biçime uygun olarak yapılan çizelgeye “time sheet” denir.

Time lost waiting for berth to count nedir?

Geminin rıhtım beklemesi yüzünden kaybedeceği zamanlar yükleme zamanından sayılır, genellikle Gencon C/P’nin 5.maddesinde bu husus belirlenmiştir.

Time charter party nedir?

Belli bir süre için kiralanan gemi ile ilgili koşulları içeren taşıma sözleşmesi

Time charter nedir?

Geminin belli bir süre için kaptan ve personeliyle birlikte kiralanması. Sözleşme koşullarının sınırladığı haller dışında geminin yükleme ve boşaltma yapacağı limanları ve taşıyacağı yükü kiracı belirler. Geminin teknik olarak işletme ve yönetiminden donatan sorumludur.

Through bill of lading nedir?

(doğrudan konşimento): Yükün çeşitli aşamalardan geçerek; deniz demiryolu, kamyon taşıması dahil son alıcıya ulaşmasına kadar taşıyanın sorumluluğu altında olacağını belirleyen konşimento. Taşıyan, konşimentoda aksine hüküm yoksa, yükü herhangi bir aşamada üçüncü kişilere de taşıtsa sorumluluktan kurtulamaz.

Subrogation nedir?

Sigortacının hasarı ödedikten sonra sigortalının haklarına sahip olması

Subject stem nedir?

Yükleyici ve/veya yükün belirli günler için hazır olması durumunda uygulanır. Stem istendiği halde verilmezse, ilk sub stem bağlanan geminin durumu çözülünceye kadar, başka bir gemi bağlanamaz. Yükün tarihi, miktarı geminin durumuna göre, makul ölçülerin dışında değişmedikçe, stem verilmelidir.

Sub-open / Sub-unfixed nedir?

Gemi veya yük, başka bir teklif üzerine pazarlıkta olduğunda kullanılır. Bu durumda zaman sınırlıdır. Subject open teklifi de belirli zaman için yapılmalıdır.

Sub-charter nedir?

Kiracının (taşıtanın) gemiyi üçüncü bir kişiye kiraya vermesi

Stowage nedir?

Yükün, geminin emniyet ve dengesini bozmayacak, personele zarar vermeyecek, yükleme/boşaltmanın kolay ve düzenli yapılabilmesini ve ambarların navlun açısından en rasyonel şekilde kullanılmasını sağlayacak biçimde istif edilmesi. Bu işlem yapılırken yükün hasara uğramasını önleyecek tedbirler de alınır.

Stem nedir?

1-pruva
2-Geminin yük alabileceğini bildirdiği tarih ve bazen de bu tarihte yük verme taahhüdü

Statement of facts nedir?

Genellikle yükleme ya da boşaltma sonunda zaman çizelgesi hemen hazırlanamaz. Zaman çizelgesi hazırlanışı sonraya bırakılarak, yükleme/boşaltma süresince geçen olgular ve olaylar bir tutanakla saptanır. Genellikle kaptan ile yükleten ya da acentayla yükleteni temsil eden kimse tarafından imzalanan bu tutanak, time sheet’in hazırlanması için gerekli olan bilgileri derlemiş olur. Daha sonra bu bilgilerin navlun sözlesmesi hükümlerine göre değerlendirilmesi ve time sheet’in yapılması olasıdır. Time sheet yapmak yerine statement of fact yapmanın nedenleri : 1. Time sheet yapmak zaman alıcı bir iştir; statement of fact hemen düzenlenip imzalanabilir. Böylece gemi yükleme ya da boşaltmanın sonunda hemen hareket edebilir. 2. Bazen gemi kaptanına navlun sözlesmesinin metni verilmez, bu bakımdan kaptan statement of fact düzenlemekle yetinip, time sheet’in tasıyanla, taşıtan arasında yapılmasını yeğler. Gerçekten, navlun sözlesmesinin yükleme/ boşaltma ile ilgili hükümlerini iyice bilmeden bir time sheet yapmaya olanak yoktur. 3. Bazen gemi kaptanı, yükleten, acenta gibi ilgililer time sheet yapabilecek kadar bilgili olmadıkları için, bu çizelgenin yapılması sonraya bırakılır; statement of fact ile yetinilir.

Spot nedir?

Gemi için kullanıldığında, geminin açık olduğu ve acele yük bulmak ihtiyacında olduğunu belirtir. Son ana kadar yük bulamayan gemiler spot kabul edilir. Spot freight, bu tip yapılan bağlantılarda, ödenen navlun olup aynı yük için normal zamanlarda ödenen navlundan daha yüksektir. Spot durumunda çalısan gemi veya yük sahipleri, bu durumlarını belli etmemeye çalışırlar. Çünkü karşı taraf için bu, büyük bir fırsattır ve bundan istifade etmeye çalısır.

Sous palan nedir?

Fransızca bir deyim olup, “yük kancasında” anlamındadır. Armatörün yük ile ilgili mesuliyetlerinin başlangıç ve bitiş noktalarını belirtir.