Wine tanker nedir?

Şarap taşınmasına mahsus paslanmaz çelikten tankları olan tanker.

White products nedir?

Benzin ve gazyağı gibi rafine edilmiş petrol ürünleri.

Whether in port or not nedir?

Sefer taşıma sözleşmesinde yeralan ve gemi liman dışındaki demir yerine ulaşıp hazırlık mektubunu verdikten sonra starya süresinin başlayacağını belirten hüküm.

Whether in berth or not nedir?

Geminin limana varıp hazırlık mektubunu verdikten sonra rıhtıma yanaşmış olmasına bakılmaksızın starya süresinin başlayacağını belirten sefer taşıma sözleşmesi hükmü.

Wet weight nedir?

Dökme yüklerde nem miktarını da içeren ağırlık.

Weight or measurement nedir?

Navlunun, yükün hacmine ya da ağırlığına göre saptanması. Bu saptama yapılırken hangi ölçütün donatana daha fazla gelir sağlayacağı dikkate alınır. 0,5 m3 ama 1 ton olan yük için bir birim navlun alındığı gibi 0,5 ton ama 1 m3 olan yük için de bir birim navlun alınır.

Weather working day nedir?

Yükleme/boşaltma limanlarındaki rutin çalışma saatlerine göre hava koşullarının elverişli olması koşulu ile staryadan sayılan zaman.

Weather permitting clause nedir?

Sefer taşıma sözleşmelerinde kullanılan bu terim hava koşulları yükleme/boşaltmaya elverişli değilse starya süresinin işleyemeyeceğini belirtir.

War clause nedir?

Konşimento veya taşıma sözleşmesinde yer alan bu hüküm kaptana savaş nedeniyle gemi, yük ve personeli tehlikeden koruması amacı ile sefere devam etmemek yetkisini tanır.

Voyage charter party nedir?

Kiracının bir veya bazen birden fazla sefer için gemi kiralaması ile ilgili hükümleri içeren sözleşme.

Under deck shipment nedir?

Yükün güvertede istif edilmesine nazaran daha iyi korunduğu taşıma şekli. Alıcılar özellikle akreditifli ödemelerde taşımanın ambarda yapılmasını talep eder.

Hague Rules nedir?

Deniz yoluyla konşimentolu taşımalarda taşıyanın ve yük sahibinin hak ve sorumluluklarını belirleyen kurallar.

General Average Sacrifice nedir?

Kaptanın emriyle gemiyi gerçek bir tehlikeden korumak için yapılan fedakarlık. Örneğin, karaya oturmuş bir gemi başka önlemlerle yüzdürülemiyor ve parçalanma tehlikesi ile karşı karşıya bulunuyorsa gemiyi hafifletmek amacıyla yükün denize atılması bu tanımın kapsamına girer.

General Average nedir?

Bir sefer sırasında karşılaşılabilecek bir tehlikeyi önlemek amacıyla istemli olarak yapılan eylem veya fedakarlık. Kaptanın kararıyla yapılan bu girişim sonucunda ilgili taraflardan birinin uğradığı zararı öteki ilgililer riskteki değerlerinin parasal karşılığı ile orantılı olarak karşılaşırlar. Örneğin, yükün zarar görmesi halinde, gemi ile navlun ilgilileri bu zararın karşılanması için gemi değeri ve navlun miktarı ile orantılı olarak katkıda bulunurlar

General Average Contribution nedir?

Müşterek avarya sonucunda zarara uğrayan tarafın bu zararın öteki ilgililer tarafından ödenmesi. Örneğin, gemi zarar görmüşse yük ve navlun ilgilileri kendilerine ait değerlerin geminin müşterek avarya eylemine başvurduğu, seferdeki tüm değerlerle (gemi+yük+navlun) orantılı olarak, zararın karşılanmasına parasal olarak katkıda bulunurlar.

General Average Clause nedir?

Konşimentoya eklenen bu kloz müşterek avarya dispeçinin hangi ülke ve kentte ve hangi kurallara göre yapılacağını belirler. Çoğu kez bu dispeçin York-Anvers Kurallarına göre yapılması taraflarca kabul edilir.

General Average Act nedir?

Kaptanın sefer esnasında bir tehlikeyi önlemek amacıyla istemli olarak sonuçta yüke, gemiye veya her ikisine birden zarar verebilecek bir eylemi uygulaması. Örneğin, gemi ambarlarından birinde çıkan bir yangını söndürme eylemi sırasında yükün ıslanma sonucu kısmen ya da tamamen hasara uğraması.

Freight prepaid nedir?

Navlun sözleşmesinin imzalanmasından sonra gönderenin donatana navlunu ödemesi.

Freight payable at destination nedir?

Navlunun varış limanında ödeneceğini belirten terim.

Freight nedir?

Donatana yükün taşınması için ödenen ücret. Bu ücret örneğin yükleme/boşaltma giderleri vb. kapsayıp kapsamadığı sözleşmede belirtilir.

Freight collect nedir?

Navlunun geminin varış limanına ulaşmasından sonra ödeneceğini belirten terim. freight forward da denir.

Freight all kinds nedir?

Taşınan yükün niteliğine bağlı olmaksızın uygulanan tek taşıma ücreti

Free port nedir?

Yükün gümrük resmi ödenmeden ithal edilebileceği liman. Bu yükler çoğu kez serbest limanda belli bir işleme (imalat, ambalajlama) tabi tutulduktan sonra yeniden ihraç edilir.

Free on quay nedir?

Satıcının sorumluluğunun, yükü rıhtımda, alıcının kiraladığı gemiye mümkün olan en yakın noktada teslimi ile sona ereceğini belirleyen koşul.

Free on board nedir?

Sözleşmede bu koşul öngörüldüğü takdirde satıcının yükü yükleme limanında alıcının kiraladığı gemiye teslimi ile sorumluluğu sona erer. Bu koşulla yapılmış bir satışta yük, yükleme limanında geminin küpeştesini geçtiği andan itibaren meydana gelebilecek hasar ve kayıpların sorumlusu alıcıdır.

Free of turn nedir?

Starya zamanının, herhangi bir bekleme süresi olmaksızın, kaptanın hazırlık mektubunu sunduktan sonra kabul ediliŞinden itibaren sayılacağını belirtir.

Free In and Out Stowing nedir?

Yükleme/boşaltma ve istif masrafları tasıtana ait.

Free In and Out Stowing and Trimming nedir?

Istif, hap dahil yükleme/boşaltma masrafları taşıtana ait.

Free In and Out nedir?

Navlunun yükleme ve boşaltma masraflarını kapsamadığını, bu masrafların tümünün duruma göre kiracı, yükleten veya alıcı tarafından üstlenileceğini belirten koşul. Bu koşulu daha belirgin hale getirmek ve donatanın istif giderlerinden sorumlu olmadığını belirtmek için free in and out stowed ibaresi kullanılır.

Free in - Liner out nedir?

Yükleme masrafları taşıtana, boşaltma masrafları taşıyana ait.

Free dispatch nedir?

Sefer navlun sözleşmesinde yükleme veya boşaltmanın saptanan süreden önce gerçekleşmesi halinde dispeç ödenmeyeceğini belirten koşul.

Free alongside nedir?

Bu koşulla yapılmış bir satış sözleşmesine göre satıcının yükümlülüğü, yükü alıcının belirttiği tarihte geminin bordasında teslim etmesi ile sona erer. Bundan sonra yükün maruz kalabileceği hasar veya kayıplardan alıcı sorumludur.

Forwarding agent nedir?

Gönderenin yük acentası. Gönderen adına taşıma işlemlerini yaptıran kimse ya da firma. Taşınacak yük için gemide yer ayırtmak, taşımaya ilişkin her türlü belgeyi düzenlemek ve yükün gümrük işlemlerini yapmak bu acentanın görevleri arasındadır.

Fore and aft stowage nedir?

Gemiye yük yüklenirken, istifin geminin boyuna doğru yapılması.

Force majeure nedir?

Bir sözleşmenin, tarafların denetimi dışında oluşan koşullar nedeniyle kısmen ya da tamamen uygulanamaması hali. Böyle bir durumda sözleşmeyi uygulayamayan taraf, bu uygulayamama yüzünden sorumlu tutulamaz.

Flag of convenience nedir?

Geminin vergi ve işletme koşullarının en uygun olduğu ülkenin siciline kaydettirerek o ülkenin bayrağını taşıması. Bazen flag of necessity de denir.

Fixture nedir?

Donatanla kiracı arasında, çoğu kez brokerlar aracılığıyla yapılan müzakerelerin olumlu sonuçlanmasıyla geminin kiralanması; sözleşmenin bağlanması. Bu durumdaki gemi için fixed tabiri kullanılır.

Fix nedir?

Bir geminin kiralanması ile ilgili müzakereleri başarı ile sonuçlandırmak; işi bağlamak.

Firm offer nedir?

Şarta bağlı olmayan kesin teklif (icap). Teklif belirtilen süre içerisinde aynen kabul edildiği takdirde teklifte bulunan için bağlayıcıdır.

Extend a cancelling date nedir?

Navlun sözleşmesinde belirtilen tarihte geminin yüklemeye hazır olamayacağının anlaşılması üzerine donatanın talebiyle kiracının bu süreyi uzatması. Kiracı bu durumda isterse donatanın süre uzatımı isteğini kabul etmeyerek navlun sözleşmesini iptal edebilir.

Expiry of laytime nedir?

Yükleme/boşaltma için navlun sözleşmesinde öngörülen sürenin sona ermesi. Bu süre içinde yükleme veya boşaltma tamamlanamadığı takdirde sürastarya işlemeye başlar.

Yüklenen/Tahliye Edilen Yük Gemiyi Kaç Derece Yatırır?

Özellikle general kargo gemilerinde önem arz eden list hesabı üstteki  formüle göre yapılır. Örneğin güverte ya da ambarının sancak/iskelesine 500 tonluk bir parça koyacak  birinci zabit, önceden yük koyulduğunda geminin kaç derece yatacağını hesaplar ve operasyon öncesinde gemiyi bulduğu yatma değerinin yarısı kadar aksi tarafa doğru yatırır.

Hesabı için üstteki formül kullanılır. Formülde;

W = yüklenecek/tahliye edilecek yük miktarı

d = yükün gemi merkezinden sancak/iskele tarafa mesafesi

GM = geminin gm’i

D = Geminin deplasman ağırlığı (hidrostatik tablodan vasat draft karşılığı bulunur)

KM = Geminin metasentır yüksekliği (hidrostatik tablodan vasat draft karşılığı bulunur)

KGx = Yüklenen/tahliye edilen yükün ağırlık merkezi ile gemi omurgası arası dikey mesafe

Eğer yük tahliye edilecekse formülde ‘-‘, gemiye yüklenecekse ‘+’ işareti kullanılır

Örnek: Deplasmanı 28,200 MT olan upright (yana yatmamış) geminin GM’i 0.86 m, KM’side 9.36 metredir. Geminin orta hattının 8 metre iskelesine KG’si 14 metre olan 300 ton ağırlığında yük konulduğunda gemi kaç derece iskeleye yatar?

Tan (yatma açısı) = (( 300 x 8) / (0,86 x 28.200 + 300 x (9.36 – 14)))

Yatma açısı = 5.3° olarak bulunur.

Kırmızı Gelgit (Red Tide) Nedir?

Geçenlerde Marmara Denizinde sakin havada meydana gelmiş, gün doğunca demirdeki gemilerin bordasında birikerek kirliliğe (yağ, pas, pis ballast basımı...) sebebiyet vermiş gibi korkutan olayın gerçek sebebi kırmızı gelgit (red-tide) olarak bilinen biyolojik olaymış.

Kırmızı gelgit (red-tide): denizlerde bir ya da birden fazla fitoplankton türünün aniden artışı sonucunda yoğunluklarının artmasıyla suyun renginin kırmızı yada kahverengi bir hal almasına sebep olan biyolojik bir olaydır.  Fitoplankton türlerinin mevsimsel değişimlerini incelerken bazı türlerin belli zamnalarda çok seri bir şekilde üreyerek bulundukları ortamda yoğun bir durum kazandıkları görülmüştür.

Bahar aylarinda, denizde yuksek miktarda oksijen ve besin maddesi (fosfor ve azot) bulunduğundan, bu alg turu bir anda türer. Bu fosfor ve azotun temel kaynağı da kanalizasyon ve tarim atik sularidir.

Kırmızı gelgit olayı çoğuklukla mevsimsel ve yöreseldir. Genellikle derinliği az olan sahil kesimi sularında veya nehir ağızlarında görülmektedir.

Kırmızı gelgit olayını görebilmek için bazı özel koşulların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu hadiseye neden olan mikroskobik canlıların gelişmeleri için gerekli olan sudaki besleyici element fazlalığı durumunda ortaya çıkmakta ve yoğunluk göstermektedirler. Kırmızı gelgit olayına neden olan organizmaların başında gonyaulax spp., peridinium spp. ve gymnodium spp.  gelmektedir.

Kırmızı gelgit oluşabilmesi için denizin durgun olması da önemli bir kriterdir. 

Kırmızı gelgit dünyada ilk kez Florida sahillerinin batı kesimi kıyısındaki Venice Bölgesi civarında görülmüştür.

Excess landing nedir?

Geminin manifestosunda kayıtlı yük miktarından daha fazla yükün boşaltılmış olması hali.

Exception clause nedir?

Kaptan, 2. Kaptan ya da P & I klübü sörveyörünün konşimento üzerine malların görünüşte düzgün ve iyi durumda olmadığını belirten bir kayıt düşmesi.

Endorse a bill of lading nedir?

Ciro yoluyla konşimentoda belirtilen malların mülkiyetini üçüncü kişilere aktarmak.

Elevator nedir?

Tahıl gibi bazı dökme yükleri, döner kovalarla veya emme yoluyla gemiden boşaltıp, bir konveyör kayışıyla siloya taşınmasını sağlayan düzenek. Yalnız tahıl için kullanılana ‘grain elevator’ denir.

Earn freight nedir?

Taşıyanın navlun sözleşmesinde öngörülen navlunun ödenmesinde hak kazanması. Navluna ne zaman hak kazanılmış sayılacağı – c/p ye yansımış olan – taraflar arasındaki anlaşmaya bağlıdır.

Gemiler geceleri de gider mi?

Gemiler sadece gündüz vakti gider, geceleri çeker sağa bekler gibi bir yanılgı var. Gemiler bir limandan başka bir limana gece-gündüz farketmeden giderler. Akşamları birbirini görebilmeleri için seyir fenerlerini yakarlar.  Bu fenerler sancak tarafta (sağ) yeşil, iskele (sol) tarafta kırmızı ve bunlara ek olarak pupa (kıç) feneri ve grandi & pruva direği silyon fenerleridir. Gemilere belli açılarla yerleştirilir.

50 m'den uzun olan bir geminin seyir fenerlerinin yerleşimini gösteren grafik

Örnek olarak birbiriyle çatışan rotada ilerleyen iki gemi arasındaki yol üstünlüğü diğer geminin yeşil borda fenerini görendedir.

Grafikteki çatışma durumundan kaçınmak için B gemisinin kırmızı borda fenerini gören A gemisi, rotasını sancağa (sağ) alarak neta olmak zorundadır.

Peki sisli bir günde birbirlerinin seyir fenerlerini göremeyen gemiler ne yapar? Bu gibi kısıtlı görüş durumlarında DÇÖT (denizde çatışmayı önleme tüzüğü) kurullarına uygun olarak ses işaretleri verilir. Örnek vermek gerekirse 50 m’den uzun gemi kısıtlı görüş durumunda 2 dakikadan az olmayan aralıklarla bir uzun düdük çalar. Bu sayede kendisine çapariz veren gemilerden haberi olur ve gerekli çatışmayı önleme manevrasını yapar.

Buna ek olarak gemilerde bulunan otomatik plotlama yaparak etraftaki gemilerin hareketlerini vektörel olarak vardiya zabitine gösteren radarlar da kullanılmaktadır. Basit olarak açıklarsak kullanılan skalaya (3-6-12 deniz mili gibi) göre radar elektromanyetik dalgalar gönderir ve bir zaman sonra gönderimi keserek alıma geçer. Eğer etrafta bir gemi varsa bu dalgayı geri yansıtır. dalganın gidiş ve dönüş süresi hesaplanarak o mesafede bir gölge belirir. Bu da o geminin konumunu gösterir. Bu defalarca tekrarlandığında geminin hareketi radar özelliğine göre hakiki (true) ya da nispi (relative) olarak gözlemlenir.

Trial (iz) özelliği etkin Gemi Radar Ekranı